W książce w sposób kompleksowy zaprezentowano instytucje rozwiązania małżeństwa oraz stwierdzenia jego nieważności w prawie Kościoła Rzymskokatolickiego z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez papieża Franciszka. Szczegółowo omówiono powody stwierdzenia nieważności małżeństwa i jego rozwiązania, procedurę stwierdzenia nieważności małżeństwa oraz procedurę rozwiązania małżeństwa. Publikacja zawiera wzory pism procesowych, w tym: wzór skargi o stwierdzenie nieważności małżeństwa, wzór prośby o udzielenie przywileju wiary, wzór prośby o dyspensę papieską od małżeństwa niedopełnionego.

Wykaz skrótów | str. 9 * Wstęp | str. 11 * Rozdział I * Rozwiązanie małżeństwa | str. 13 * 1. Rozwiązanie małżeństwa niedopełnionego | str. 13 * 2. Przywilej Pawłowy | str. 16 * 3. Przypadki rozwiązania małżeństwa a lege | str. 18 * 4. Rozwiązanie małżeństwa na korzyść wiary | str. 19 * Rozdział II * Orzeczenie nieważności małżeństwa | str. 23 * 1. Przeszkody małżeńskie | str. 23 * 1.1. Przeszkoda wieku | str. 24 * 1.2. Przeszkoda niemocy płciowej | str. 24 * 1.3. Przeszkoda węzła małżeńskiego | str. 25 * 1.4. Przeszkoda różnej religii | str. 26 * 1.4.1. Problem małżeństw mieszanych | str. 28 * 1.4.2. Forma zawarcia małżeństwa mieszanego | str. 29 * 1.5. Przeszkoda święceń | str. 30 * 1.6. Przeszkoda publicznego wieczystego ślubu czystości | str. 32 * 1.7. Przeszkoda uprowadzenia | str. 33 * 1.8. Przeszkoda zabójstwa współmałżonka | str. 34 * 1.9. Przeszkoda pokrewieństwa | str. 35 * 1.10. Przeszkoda powinowactwa | str. 36 * 1.11. Przeszkoda przyzwoitości publicznej | str. 36 * 1.12. Przeszkoda pokrewieństwa prawnego | str. 37 * 2. Konsens małżeński | str. 38 * 2.1. Pojęcie konsensu małżeńskiego | str. 38 * 2.2. Wiedza potrzebna do wyrażenia konsensu małżeńskiego | str. 39 * 2.3. Wady konsensu | str. 39 * 2.3.1. Niewystarczające używanie rozumu | str. 40 * 2.3.2. Poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przyjmowanych | str. 41 * 2.3.3. Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej | str. 42 * 2.3.4. Błąd | str. 46 * 2.3.5. Podstępne wprowadzenie w błąd | str. 46 * 2.3.6. Błąd co do natury małżeństwa | str. 47 * 2.3.7. Wiedza lub opinia nupturientów o nieważności małżeństwa | str. 48 * 2.3.8. Konsens pozorny (symulowany) | str. 48 * 2.3.9. Konsens "pod warunkiem" | str. 49 * 2.3.10. Przymus i bojaźń | str. 50 * 2.4. Wyrażenie konsensu | str. 52 * 2.4.1. Wyrażenie konsensu osobiście | str. 52 * 2.4.2. Wyrażenie konsensu przez pełnomocnika | str. 52 * 3. Forma zawarcia małżeństwa | str. 53 * 3.1. Forma zwyczajna | str. 53 * 3.1.1. Urzędowy świadek ślubu | str. 54 * 3.1.2. Zwykły świadek ślubu | str. 55 * 3.1.3. Parafia zawarcia małżeństwa | str. 56 * 3.2. Forma nadzwyczajna | str. 56 * 3.3. Miejsce zawarcia małżeństwa | str. 57 * 3.4. Czas i liturgiczny obrzęd zawarcia małżeństwa | str. 58 * 3.5. Odnotowanie faktu małżeństwa | str. 58 * 3.6. Małżeństwo konkordatowe | str. 59 * Rozdział III * Procedura stwierdzenia nieważności małżeństwa | str. 61 * 1. Miejsce prowadzenia procesu | str. 61 * 2. Osoby mogące wnieść skargę (pozew) o stwierdzenie nieważności małżeństwa | str. 62 * 3. Skarga powodowa (pozew) | str. 63 * 4. Postępowanie dowodowe w procesie zwykłym | str. 68 * 5. Postępowanie dowodowe i wyrok w procesie skróconym | str. 70 * 6. Przykłady "oczywistej nieważności" kwalifikujące sprawę do procesu skróconego | str. 72 * 7. Wyrok w procesie zwykłym | str. 74 * 8. Apelacja | str. 75 * 9. Zawarcie nowego małżeństwa | str. 76 * 10. Odnotowanie faktu stwierdzenia nieważności małżeństwa | str. 77 * 11. Koszty sądowe i pomoc prawna | str. 78 * Aneks 1 * Wzory pism procesowych | str. 81 * I. Wzór prośby o dyspensę papieską od małżeństwa niedopełnionego | str. 82 * 1. Wzór pisma do Ojca Świętego | str. 82 * 2. Wzór pisma do Biskupa diecezjalnego miejsca zamieszkania stałego lub tymczasowego z prośbą o poparcie petycji do Ojca Świętego | str. 83 * 3. Wzór pisma do właściwego sądu kościelnego z prośbą o wszczęcie procedury umożliwiającej uzyskanie dyspensy od małżeństwa niedopełnionego | str. 84 * II. Wzór prośby o udzielenie przywileju wiary | str. 86 * 1. Wzór pisma do Ojca Świętego | str. 86 * 2. Wzór pisma do właściwego sądu kościelnego | str. 87 * III. Wzór skargi powodowej o stwierdzenie nieważności małżeństwa w procesie zwykłym | str. 88 * IV. Wzór pisma do Sygnatury Apostolskiej w sprawie wyznaczenia trzeciej instancji w Polsce | str. 97 * V. Wzór prośby o zniesienie klauzuli wyrokowej | str. 98 * VI. Wzór pisma o obniżenie kosztów sądowych lub o zwolnienie z nich | str. 99 * VII. Wzory niektórych pism otrzymywanych z sądu | str. 100 * 1. Dekret przyjęcia skargi powodowej, wyznaczenia obrońcy węzła i powiadomienia stron | str. 100 * 2. Zawiadomienie strony pozwanej o składzie Trybunału | str. 102 * 3. Dekret oddalenia skargi powodowej | str. 104 * 4. Zawiadomienie strony pozwanej o przyjęciu skargi powodowej | str. 105 * 5. Wezwanie na ustalenie przedmiotu sporu | str. 106 * 6. Zawiadomienie stron o dekrecie zawiązania sporu | str. 107 * 7. Wezwanie na przesłuchanie | str. 108 * 8. Zawiadomienie o dekrecie nieobecności w procesie | str. 109 * 9. Zawiadomienie o powołaniu biegłego sądowego | str. 110 * 10. Zawiadomienie o dekrecie publikacji akt sprawy | str. 111 * 11. Zawiadomienie o dekrecie zamknięcia postępowania dowodowego | str. 112 * 12. Zawiadomienie o obronach i uwagach | str. 113 * 13. Zawiadomienie o wyroku (za nieważnością) | str. 114 * 14. Zawiadomienie o wyroku (za ważnością) | str. 115 * Aneks 2 * Adresy i telefony sądów kościelnych w Polsce oraz Trybunału Roty Rzymskiej i Sygnatury Apostolskiej | str. 117