Podręcznik stanowi kompletny wykład z zakresu postępowania administracyjnego w ścisłym znaczeniu (tzw. jurysdykcyjnego), postępowania w sprawach wydawania zaświadczeń, postępowania w sprawach skarg i wniosków, postępowania egzekucyjnego w administracji oraz postępowania przed sądami administracyjnymi. Całość uzupełnia omówienie najważniejszych zagadnień ogólnych, wprowadzających czytelnika w zasadniczą problematykę opracowania. W czwartym wydaniu książki zawarto szczegółowe i przystępne omówienie ostatnich nowelizacji dotyczących m.in.: zakresu i sposobu korzystania z narzędzi informatycznych w omawianych postępowaniach; sposobów orzekania przez sąd administracyjny w przypadku uwzględnienia skargi na decyzję administracyjną oraz konsekwencji niewykonania przez organ administracji publicznej wyroku sądu uwzględniającego skargę; zakresu czynności dokonywanych w postępowaniu sądowoadministracyjnym przez referendarzy sądowych oraz zasad i skutków ich kwestionowania przez strony; konsolidacji służb podatkowych i celnych oraz utworzenia urzędów celno-skarbowych w ramach Krajowej Administracji Skarbowej. Publikację cechuje skondensowana forma i przejrzysty układ. Aby ułatwić zrozumienie i przyswojenie omawianych zagadnień, przedstawiono je w niekonwencjonalny sposób: liczne wyliczenia, egzemplifikacje, a także porównania i przeciwstawienia pokrewnych lub podobnych kwestii i pojęć. Dodatkowo szczegółowo zostały omówione problemy niejasne w świetle przepisów prawa oraz budzące kontrowersje w doktrynie i orzecznictwie sądowym.

Wykaz skrótów | str. 13 * Część pierwsza * Zagadnienia ogólne * * Rozdział pierwszy * Geneza i rozwój postępowania administracyjnego i sądownictwa administracyjnego | str. 19 * 1. Europa | str. 19 * 2. Polska | str. 23 * A. Okres międzywojenny | str. 23 * B. Okres po II wojnie światowej | str. 26 * Rozdział drugi * Pojęcie postępowania administracyjnego | str. 35 * 1. Postępowanie administracyjne w wąskim znaczeniu | str. 35 * A. Pojęcie | str. 35 * B. Rodzaje | str. 37 * 2. Postępowanie administracyjne w szerokim znaczeniu | str. 40 * 3. Normy proceduralne w systemie prawa administracyjnego | str. 43 * 4. Zakres regulacji objętej kodeksem postępowania administracyjnego | str. 45 * Rozdział trzeci * Zasady ogólne postępowania administracyjnego | str. 47 * 1. Charakter prawny, zakres obowiązywania i funkcje | str. 47 * 2. Katalog zasad | str. 50 * Część druga * Postępowanie administracyjne w ścisłym znaczeniu (tzw. jurysdykcyjne) * * Rozdział pierwszy * Organy prowadzące postępowanie | str. 65 * 1. Charakterystyka | str. 65 * A. Organy administracji rządowej | str. 65 * a. Naczelne organy administracji rządowej | str. 66 * b. Inne centralne organy administracji rządowej | str. 66 * c. Terenowe organy rządowej administracji zespolonej | str. 69 * d. Terenowe organy rządowej administracji niezespolonej | str. 70 * B. Organy samorządu terytorialnego | str. 71 * C. Organy administracji w znaczeniu funkcjonalnym | str. 71 * 2. Właściwość organów | str. 74 * A. Pojęcie właściwości | str. 74 * B. Spory o właściwość | str. 78 * C. Wyłączenie organu, wyłączenie pracownika organu i członka organu kolegialnego | str. 80 * Rozdział drugi * Uczestnicy postępowania administracyjnego | str. 83 * 1. Strona | str. 83 * A. Pojęcie strony | str. 83 * B. Zdolność procesowa | str. 87 * C. Pełnomocnictwo strony | str. 90 * 2. Uczestnicy (podmioty) na prawach strony | str. 92 * A. Pojęcie | str. 92 * B. Udział organizacji społecznej w postępowaniu | str. 93 * C. Udział prokuratora w postępowaniu | str. 95 * D. Udział Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu | str. 99 * E. Udział Rzecznika Praw Dziecka w postępowaniu | str. 101 * 3. Osoby zainteresowane | str. 102 * 4. Inni uczestnicy | str. 102 * Rozdział trzeci * Zasady wnoszenia podań, doręczeń i wezwań | str. 103 * 1. Wnoszenie podań | str. 103 * 2. Doręczenia | str. 107 * 3. Wezwania | str. 111 * Rozdział czwarty * Terminy | str. 113 * 1. Rodzaje terminów | str. 113 * 2. Obliczanie terminów | str. 115 * 3. Terminy załatwiania spraw | str. 117 * Rozdział piąty * Postępowanie przed organami I instancji | str. 122 * 1. Wszczęcie postępowania | str. 122 * A. Tryb wszczęcia | str. 122 * B. Współuczestnictwo stron | str. 126 * 2. Postępowanie wyjaśniające | str. 128 * A. Postępowanie wyjaśniające a postępowanie dowodowe | str. 128 * B. Inicjatywa dowodowa | str. 129 * a. Ciężar dowodu i obowiązek dowodzenia | str. 129 * b. Żądanie dowodowe strony | str. 134 * C. Dowody | str. 135 * a. Pojęcie | str. 135 * b. Dokumenty | str. 136 * c. Świadkowie | str. 137 * d. Opinie biegłych | str. 139 * e. Oględziny | str. 140 * f. Przesłuchanie stron | str. 140 * D. Formy postępowania dowodowego | str. 141 * a. Rozprawa | str. 141 * b. Postępowanie gabinetowe | str. 143 * E. Domniemania i fikcje prawne | str. 143 * F. Uprawdopodobnienie i prawdopodobieństwo | str. 145 * 3. Zawieszenie postępowania | str. 147 * 4. Umorzenie postępowania | str. 149 * 5. Ugoda | str. 151 * 6. Decyzja administracyjna | str. 153 * A. Istota decyzji | str. 153 * B. Elementy decyzji | str. 155 * C. Podstawa prawna decyzji | str. 156 * D. Uzasadnienie decyzji | str. 160 * E. Uzupełnienie, sprostowanie i wyjaśnienie treści decyzji | str. 162 * F. Wykonanie decyzji organu I instancji | str. 163 * G. Decyzja administracyjna jako prawna forma działania administracji | str. 165 * a. Pojęcie aktu administracyjnego | str. 165 * b. Rodzaje aktów administracyjnych | str. 166 * c. Moc obowiązująca aktu administracyjnego | str. 170 * 7. Postanowienia | str. 172 * 8. Udostępnianie akt sprawy | str. 174 * Rozdział szósty * Postępowanie odwoławcze i zażaleniowe | str. 178 * 1. Istota i rodzaje środków prawnych | str. 178 * 2. Odwołanie | str. 181 * A. Istota postępowania odwoławczego | str. 181 * B. Forma, treść i tryb wniesienia odwołania | str. 184 * C. Postępowanie przed organem odwoławczym | str. 187 * D. Zasady orzekania w II instancji | str. 188 * E. Rozstrzygnięcia organu odwoławczego | str. 191 * 3. Zażalenie | str. 193 * 4. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy | str. 195 * Rozdział siódmy * Postępowania nadzwyczajne | str. 197 * 1. Uwagi ogólne | str. 197 * 2. Wznowienie postępowania | str. 199 * A. Przesłanki wznowienia postępowania | str. 199 * B. Właściwość organów | str. 200 * C. Termin | str. 201 * D. Suspensywność | str. 201 * E. Przebieg postępowania wznowieniowego | str. 202 * F. Rozstrzygnięcia w postępowaniu wznowieniowym | str. 203 * 3. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji | str. 204 * A. Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji | str. 204 * B. Właściwość organów | str. 205 * C. Suspensywność | str. 205 * D. Rozstrzygnięcia w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji | str. 205 * 4. Postępowania nadzwyczajne w odniesieniu do postanowień | str. 207 * 5. Wzruszenie decyzji ostatecznej ze względów celowościowych | str. 207 * A. Uwagi ogólne | str. 207 * B. Wzruszenie decyzji w trybie art. 154 i 155 k.p.a. | str. 208 * C. Tak zwane wywłaszczenie prawa (art. 161 k.p.a.) | str. 209 * D. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (art. 162 § 1 k.p.a.) | str. 210 * E. Uchylenie decyzji wydanej z zastrzeżeniem dopełnienia określonej czynności (art. 162 § 2 k.p.a.) | str. 212 * 6. Zbieg postępowań nadzwyczajnych | str. 213 * Rozdział ósmy * Opłaty i koszty postępowania | str. 219 * 1. Uwagi ogólne | str. 219 * 2. Opłaty administracyjne | str. 220 * 3. Koszty postępowania | str. 221 * Rozdział dziewiąty * Odszkodowanie za szkodę spowodowaną wydaniem lub wzruszeniem decyzji | str. 223 * Część trzecia * Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń * * Rozdział pierwszy * Istota zaświadczenia | str. 229 * Rozdział drugi * Przebieg postępowania | str. 234 * Część czwarta * Postępowanie w sprawach skarg i wniosków * * Rozdział pierwszy * Zagadnienia ogólne | str. 241 * Rozdział drugi * Składanie, przyjmowanie i załatwianie skarg i wniosków | str. 244 * Rozdział trzeci * Zbieg postępowania skargowego i postępowania jurysdykcyjnego | str. 247 * Część piąta * Postępowanie egzekucyjne w administracji * * Rozdział pierwszy * Zagadnienia ogólne | str. 251 * 1. Istota i zakres stosowania egzekucji administracyjnej | str. 251 * 2. Zasady ogólne postępowania egzekucyjnego | str. 253 * 3. Podmioty postępowania egzekucyjnego | str. 257 * A. Organ egzekucyjny | str. 257 * B. Wierzyciel | str. 260 * C. Zobowiązany | str. 262 * D. Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, organizacja społeczna | str. 263 * E. Inni uczestnicy | str. 264 * Rozdział drugi * Przebieg postępowania egzekucyjnego | str. 269 * 1. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego | str. 269 * 2. Przerwanie toku postępowania | str. 272 * A. Zawieszenie postępowania | str. 272 * B. Wstrzymanie postępowania egzekucyjnego oraz czynności egzekucyjnych | str. 273 * C. Umorzenie postępowania | str. 274 * 3. Postępowanie uproszczone | str. 275 * 4. Zbieg egzekucji | str. 277 * Rozdział trzeci * Środki egzekucyjne | str. 280 * 1. Egzekucja należności pieniężnych | str. 280 * A. Egzekucja z pieniędzy | str. 280 * B. Egzekucja z wierzytelności pieniężnych | str. 281 * a. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę | str. 281 * b. Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz z ubezpieczenia społecznego | str. 282 * c. Egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych | str. 282 * d. Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych | str. 284 * C. Egzekucja z innych praw majątkowych | str. 285 * a. Egzekucja z praw z instrumentów finansowych zapisanych na rachunkach oraz z wierzytelności z rachunków pieniężnych | str. 285 * b. Egzekucja z tzw. zmaterializowanych papierów wartościowych | str. 286 * c. Egzekucja z weksla | str. 287 * d. Egzekucja z praw własności intelektualnej | str. 288 * e. Egzekucja z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością | str. 289 * f. Egzekucja z pozostałych praw majątkowych | str. 290 * D. Egzekucja z ruchomości | str. 290 * E. Egzekucja z nieruchomości | str. 293 * a. Uwagi ogólne | str. 293 * b. Zajęcie i oszacowanie | str. 294 * c. Sprzedaż | str. 296 * 2. Egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym | str. 299 * A. Grzywna w celu przymuszenia | str. 299 * B. Wykonanie zastępcze | str. 300 * C. Odebranie rzeczy ruchomej | str. 301 * D. Odebranie nieruchomości | str. 302 * E. Przymus bezpośredni | str. 302 * Rozdział czwarty * Postępowanie zabezpieczające | str. 304 * Rozdział piąty * Środki prawne | str. 309 * 1. Środki administracyjne | str. 309 * A. Zarzut | str. 309 * B. Wniosek o wyłączenie spod egzekucji | str. 310 * C. Skarga | str. 312 * D. Zażalenie | str. 313 * E. Szczególne środki prawne | str. 314 * F. Środki prawne przewidziane w kodeksie postępowania administracyjnego | str. 315 * 2. Środki sądowe | str. 316 * A. Powództwo ekscydencyjne | str. 316 * B. Powództwo opozycyjne | str. 317 * C. Powództwo odszkodowawcze | str. 317 * D. Skarga do sądu administracyjnego | str. 318 * Rozdział szósty * Udzielanie pomocy obcemu państwu oraz korzystanie z pomocy obcego państwa przy dochodzeniu należności pieniężnych | str. 319 * 1. Zakres i ogólne zasady udzielania wzajemnej pomocy | str. 319 * 2. Występowanie o udzielenie pomocy do obcego państwa | str. 323 * A. Uwagi ogólne | str. 323 * B. Wniosek o udzielenie informacji | str. 324 * C. Wniosek o powiadomienie zainteresowanego podmiotu | str. 325 * D. Wniosek o odzyskanie należności pieniężnych | str. 325 * E. Wniosek o zabezpieczenie należności pieniężnych | str. 327 * 3. Udzielanie pomocy obcemu państwu | str. 327 * A. Uwagi ogólne | str. 327 * B. Udzielanie informacji | str. 329 * C. Powiadomienie zainteresowanego podmiotu | str. 330 * D. Odzyskiwanie należności pieniężnych | str. 331 * E. Zabezpieczenie należności pieniężnych | str. 332 * Część szósta * Postępowanie sądowoadministracyjne * * Rozdział pierwszy * Ustrój sądownictwa administracyjnego w Polsce | str. 337 * 1. Sądy administracyjne w systemie organów państwa | str. 337 * A. Sądy administracyjne a Prezydent RP | str. 337 * B. Sądy administracyjne a Krajowa Rada Sądownictwa | str. 338 * C. Sądy administracyjne a naczelne organy administracji państwowej | str. 340 * 2. Struktura sądów administracyjnych | str. 341 * A. Struktura wojewódzkich sądów administracyjnych | str. 341 * B. Struktura Naczelnego Sądu Administracyjnego | str. 341 * 3. Organy sądów administracyjnych | str. 342 * A. Organy Naczelnego Sądu Administracyjnego | str. 342 * B. Organy wojewódzkich sądów administracyjnych | str. 343 * 4. Sędziowie, asesorzy, referendarze i asystenci sędziów | str. 344 * A. Sędziowie | str. 344 * B. Asesorzy | str. 346 * C. Referendarze | str. 347 * D. Asystenci sędziów | str. 348 * Rozdział drugi * Zakres kontroli sprawowanej przez sądy administracyjne | str. 349 * 1. Uwagi ogólne | str. 349 * 2. Formy działania i opieszałości administracji kontrolowane przez sądy administracyjne | str. 349 * Rozdział trzeci * Zasady ogólne postępowania sądowoadministracyjnego | str. 357 * 1. Zasada dostępu do sądu | str. 357 * 2. Zasada dwuinstancyjności | str. 358 * 3. Zasada legalności | str. 358 * 4. Zasada pisemności | str. 359 * 5. Zasada równości stron | str. 360 * 6. Zasada udzielania pomocy stronom | str. 361 * 7. Zasada jawności | str. 361 * 8. Zasada ekonomii procesowej | str. 362 * 9. Zasada oficjalności i dyspozycyjności | str. 363 * Rozdział czwarty * Podmioty i uczestnicy postępowania | str. 365 * 1. Sąd | str. 365 * A. Właściwość sądu | str. 365 * B. Wyłączenie sędziego | str. 367 * 2. Strony | str. 368 * A. Pojęcie strony | str. 368 * B. Współuczestnictwo stron | str. 369 * 3. Uczestnicy postępowania | str. 370 * Rozdział piąty * Doręczanie pism procesowych i terminy w postępowaniu sądowoadministracyjnym | str. 372 * 1. Doręczenia | str. 372 * A. Ogólne zasady doręczania pism | str. 372 * B. Doręczanie pism osobom fizycznym | str. 373 * C. Doręczanie pism osobom prawnym i innym jednostkom organizacyjnym | str. 375 * D. Fikcja prawna doręczenia | str. 375 * 2. Terminy w postępowaniu sądowoadministracyjnym | str. 376 * A. Rodzaje terminów | str. 376 * B. Warunki przywrócenia terminu | str. 377 * Rozdział szósty * Przebieg postępowania | str. 379 * 1. Tryb i skutki wniesienia skargi | str. 379 * 2. Czynności wstępne | str. 380 * A. Czynności podstawowe | str. 380 * B. Badanie dopuszczalności zaskarżenia | str. 381 * 3. Postępowanie rozpoznawcze | str. 386 * A. Postępowanie rozpoznawcze w trybie zwykłym | str. 386 * B. Postępowanie mediacyjne | str. 386 * C. Postępowanie uproszczone | str. 387 * 4. Przeszkody w prowadzeniu postępowania sądowoadministracyjnego | str. 388 * A. Odroczenie posiedzenia | str. 388 * B. Zawieszenie postępowania | str. 389 * a. Zawieszenie z mocy prawa | str. 389 * b. Zawieszenie w drodze postanowienia sądu | str. 389 * C. Umorzenie postępowania | str. 391 * 5. Orzekanie | str. 392 * A. Ogólna charakterystyka wyroku | str. 392 * B. Zasady orzekania | str. 393 * C. Uwzględnienie skargi | str. 394 * D. Oddalenie skargi | str. 398 * E. Skutki prawne wyroku | str. 398 * Rozdział siódmy * Środki zaskarżenia orzeczeń sądów administracyjnych | str. 402 * 1. Środki zwyczajne | str. 402 * A. Skarga kasacyjna | str. 402 * B. Zażalenie i sprzeciw | str. 407 * 2. Środki nadzwyczajne | str. 409 * A. Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego | str. 409 * B. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia sądu administracyjnego | str. 413 * C. Unieważnienie orzeczenia sądu administracyjnego | str. 415 * Rozdział ósmy * Koszty postępowania | str. 416 * 1. Rodzaje kosztów postępowania | str. 416 * A. Koszty sądowe | str. 416 * a. Wpis | str. 416 * b. Opłata kancelaryjna | str. 417 * c. Wydatki związane z dokonaniem czynności procesowych wnioskowanych przez strony | str. 418 * d. Przedawnienie, umorzenie i odroczenie zapłaty należności z tytułu kosztów sądowych | str. 419 * B. Koszty udziału strony | str. 419 * 2. Zwolnienie od kosztów postępowania | str. 420 * A. Zwolnienie z mocy prawa | str. 420 * B. Prawo pomocy | str. 421 * 3. Zwrot kosztów postępowania między stronami | str. 423 * Rozdział dziewiąty * Rozstrzyganie sporów o właściwość | str. 425 * Bibliografia | str. 427