CZĘŚĆ I. Systemy międzynarodowe, historia świata i teoria stosunków międzynarodowych * Rozdział 1. Systemy, historia, teoria oraz nauka o stosunkach międzynarodowych * Niedojrzała koncepcja systemu międzynarodowego * Prezentyzm * Ahistoryzm * Europocentryzm * Anarchofilia * Państwocentryzm * Alternatywa * Historia stosunków międzynarodowych jako dyscypliny * Systemy i teoria w amerykańskich badaniach nad stosunkami międzynarodowymi * Systemy, historia i szkoła angielska * Historia świata * Dlaczego wolimy etykietkę "systemy międzynarodowe"? * Wnioski * Rozdział 2. Konkurencyjne koncepcje systemu międzynarodowego * Singer i behawioralna koncepcja systemu międzynarodowego * Waltz i neorealistyczna koncepcja systemu międzynarodowego * Wendt i konstruktywistyczna koncepcja systemu międzynarodowego * Teoretyczny pluralizm a koncepcja systemu międzynarodowego * Wnioski * Rozdział 3. Myślenie systemowe w historii powszechnej * Naukowa i filozoficzna historia świata * Filozoficzna historia świata * Naukowa historia świata * Rozbieżne podejście do historii świata * Stosunki międzynarodowe a historia świata * Socjologia historyczna a historia świata * Geopolityka a historia świata * Cywilizacje a historia świata * Gospodarka a historia świata * Wnioski * Rozdział 4. Używane przez nas narzędzia teoretyczne * Poziomy analizy * Wymiary analizy * Pojęcia objaśniające * Proces * Zdolność do interakcji * Struktura * Wnioski * Rozdział 5. Określenie kryteriów istnienia systemów międzynarodowych * Główne problemy definicyjne * Interakcja * Wzorzec * Skala * Drugoplanowe problemy definicyjne * Pytanie o jednostki * Mechaniczna versus społeczna konstrukcja systemów * Strukturalizacja * Użytek z narzędzi: spotkanie teorii z historią * CZĘŚĆ n. Systemy w przedmiędzynarodowej historii świata * Wprowadzenie do części drugiej * Rozdział 6. Początki systemów przedmiędzynarodowych * Miejsce tego, co międzynarodowe, w teorii * Jednostki * Zdolność do interakcji * Proces * Struktura * Wnioski * Rozdział 7. Przejście od systemów przedmiędzynarodowych do międzynarodowych * Jednostki * Plemiona osiadłe * Wodzostwa * Zdolność do interakcji * Proces * Plemiona osiadłe * Procesy wojskowo-polityczne * Procesy gospodarcze * Procesy społeczne * Wodzostwa * Procesy wojskowo-polityczne * Procesy gospodarcze * Procesy społeczne * Struktura * Wnioski dotyczące części drugiej * CZĘŚĆ III. Rozkwit i wzajemne powiązania różnorodnych systemów międzynarodowych w świecie starożytnym * Wprowadzenie do części trzeciej * Rozdział 8. Nowe jednostki: miasta-państwa, imperia i barbarzyńcy jako główni aktorzy na arenie świata starożytnego * Miasta-państwa i imperia * Miasta-państwa * Imperia * Plemiona koczownicze i ich imperia * Plemiona koczownicze * Imperia koczownicze * Wnioski * Rozdział 9. Zdolność do interakcji w starożytnych systemach międzynarodowych * Technologie w dziedzinie transportu i komunikacji * Społeczne techniki transportu i komunikacji * Wielojęzyczność i linguafranca * Pismo * Religie * Dyplomacja * Pieniądz i weksle * Kolonie kupieckie * Wnioski * Rozdział 10. Proces w starożytnych systemach międzynarodowych * Proces wojskowo-polityczny * Proces gospodarczy * Proces społeczny * Proces środowiskowy * Wnioski * Rozdział 11. Struktura w starożytnych systemach międzynarodowych * Struktura wojskowo-polityczna * Struktura gospodarcza * Struktura społeczna * Wnioski * Wnioski dotyczące części trzeciej * CZĘŚĆ IV Ustanowienie i ewolucja globalnego systemu międzynarodowego * Wprowadzenie do części czwartej * Rozdział 12. Jednostki we współczesnym systemie międzynarodowym * Wprowadzenie * Europa i narodziny państwa nowożytnego * Ewolucja państwa nowożytnego * Upowszechnienie modelu państwa nowożytnego i zanik starszych typów jednostek * Rozwój jednostek niepaństwowych * Firmy * Międzynarodowe organizacje pozarządowe (INGOs) * Wnioski * Rozdział 13. Zdolność do interakcji we współczesnym systemie międzynarodowym * Wprowadzenie * Technologie materialne * Pierwsza rewolucja morska * Druga rewolucja morska * Rewolucja na lądzie * Rewolucja powietrzna * Rewolucja w komunikacji * Techniki społeczne * Wnioski * Rozdział 14. Proces we współczesnym systemie międzynarodowym * Wprowadzenie * Proces wojskowo-polityczny * Proces gospodarczy * Proces społeczny * Proces środowiskowy * Wnioski * Rozdział 15. Struktura we współczesnym systemie międzynarodowym * Wprowadzenie * Struktura wojskowo-polityczna * Struktura gospodarcza * Struktura społeczna * Wnioski * Wnioski dotyczące części czwartej * CZĘŚĆ V Spekulacje, oceny, refleksje * Wprowadzenie do części piątej * Rozdział 16. Perspektywy - postnowoczesny system międzynarodowy? * Wprowadzenie * Skala * Zdolność do interakcji * Proces * Jednostki * Struktura * Wnioski * Rozdział 17. Co historia świata mówi o teorii stosunków międzynarodowych * System międzynarodowy * Intensywność interakcji * Geometryczny układ jednostek * Skala systemu w stosunku do otoczenia geograficznego * Rodzaj interakcji * Czas trwania systemu * Natura jednostek dominujących * Jednostki * Zdolność do interakcji * Proces * Struktura * Wnioski * Rozdział 18. Co teoria stosunków międzynarodowych mówi o historii świata * Periodyzacja a historia świata * Periodyzacja a teoria stosunków międzynarodowych * Konkurencyjne podejście do periodyzacji historii świata * Skąd zacząć? Punkty zwrotne w epoce prehistorycznej * Znaczenie transformacji z roku 3500 p.n.e * Drugoplanowe punkty zwrotne w starożytności * Debata na temat granicy między starożytnością a epoką nowożytną * Drugoplanowe punkty zwrotne w epoce nowożytnej * Skrótowa chronologia dziejów świata wynikająca z przyjętej przez nas konstrukcji * Rozdział 19. Refleksje * Historia świata i systemy międzynarodowe * Słabe i silne systemy międzynarodowe * Koniec i początek

Czy prawdą jest, że żyjemy w czasach największej mobilności ludzkości w historii? Czy świat zachodni nadal jest głównym kierunkiem migracji? Czy imigranci mogą zagrozić tożsamości narodowej i bezpieczeństwu państwa? Czy możliwe i potrzebne jest kontrolowanie przepływu ludzi przez granice? W tej książce piszemy o współczesnych migracjach międzynarodowych i typach zmian, jakie wywołują one w społeczeństwach. Patrzymy na nie z perspektywy międzynarodowej, gdyż masowe przemieszczanie się ludności jest spowodowane coraz szybciej postępującą integracją globalną. Migracje nie są zjawiskiem wyizolowanym, prawie zawsze impulsem do przepływu osób są przepływy kapitału i towarów. Sprzyja im także globalna wymiana kulturowa, coraz łatwiejsza dzięki szybszym środkom transportu i upowszechnianiu się mediów drukowanych i elektronicznych. Międzynarodowa migracja staje się jednym z najważniejszych czynników zmiany globalnej. Istnieje wiele powodów, by twierdzić, że wiek migracji będzie trwał. (fragment Wprowadzenia)

Rozdział 1. Wprowadzenie * Rozdział 2. Teorie migracji * Rozdział 3. Globalizacja, rozwój, migracja * Rozdział 4. Międzynarodowe migracje przed 1945 r. * Rozdział 5. Migracje do Europy, Ameryki Północnej i Oceanii od 1945 r. * Rozdział 6. Migracja w regionie Azji i Pacyfiku * Rozdział 7. Migracja w Afryce Subsaharyjskiej, na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej oraz Ameryce Łacińskiej * Rozdział 8. Państwo a międzynarodowa migracja - dążenie do kontroli * Rozdział 9. Migracja a bezpieczeństwo * Rozdział 10. Migranci i mniejszości w strukturze siły roboczej * Rozdział 11. Nowe mniejszości etniczne a społeczeństwo * Rozdział 12. Migranci a polityka * Rozdział 13. Wnioski: migracja i mobilność w XXI w. *

Co oznacza bezpieczeństwo państwa we współczesnym świecie? Czy ogranicza się ono jedynie do przetrwania kraju i narodu?Czy współczesne państwa mogą skutecznie zapewnić sobie bezpieczeństwo?Jak koniec zimnej wojny i ataki terrorystyczne z 11 września zmieniły postrzeganie bezpieczeństwa państwa?Według tradycyjnej definicji bezpieczeństwo to wolność od zagrożeń stwarzających niebezpieczeństwo dla przetrwania państwa. (...) Odkąd prawdopodobieństwo wybuchu globalnego konfliktu zbrojnego w Europie jest znikome, coraz powszechniej uznaje się, że definiowanie bezpieczeństwa jedynie w kategoriach militarnych jest niewłaściwe. Po zakończeniu zimnej wojny ujawniły się zagrożenia natury niemilitarnej. Wiele z nich ma charakter transnarodowy, przeciwstawienie się im wymaga zatem podejścia wielostronnego, przez instytucje utworzone w czasie zimnej wojny. Użycie środków militarnych do ich rozwiązania jest nieskuteczne i niejednokrotnie rodzi dalsze problemy.(fragment Wprowadzenia)

Rozdział 1. Rozwój studiów nad bezpieczeństwem * Rozdział 2. Bezpieczeństwo militarne * Rozdział 3. Rozszerzenie bezpieczeństwa * Rozdział 4. Realizm * Rozdział 5. Liberalizm * Rozdział 6. Konstruktywizm * Rozdział 7. Krytyczne studia nad bezpieczeństwem

Czy przyczyny wojen i konfliktów zbrojnych zawsze są takie same?Jaką rolę pełnią współcześnie siły zbrojne państw?W jaki sposób instytucje międzynarodowe mogą wpływać na utrzymanie pokoju?Czy porozumienia dotyczące kontroli zbrojeń oraz środki budowy zaufania i bezpieczeństwa skutecznie zapewniają bezpieczeństwo międzynarodowe?Istnienie różnic interesów między państwami, grupami społecznymi, organizacjami i innymi podmiotami gry politycznej jest rzeczą naturalną i nieusuwalną.(...) Bez względu na to jaką z licznych teorii uznamy za właściwą, pozostaje faktem, iż spory i konflikty międzynarodowe towarzyszą ludzkości od początku jej dziejów i jako takie muszą być uznane za naturalne. Nie każda jednak różnica interesów musi wieść do sporu, a nie każdy spór do wojny. Wojna jest zatem zjawiskiem szczególnym - jak pisał Carl von Clausewitz - jest "jedynie kontynuacją polityki innymi środkami". Na przestrzeni dziejów zmieniała oczywiście swe formy, zarówno z uwagi na postęp technologiczny, jak i cywilizacyjny, kształtujące metody i cele jej prowadzenia.(Fragment tekstu)

Książka Kennetha N. Waltza jest teoretycznym manifestem szkoły neorealistycznej w stosunkach międzynarodowych. Zdaniem autora, natura systemu międzynarodowego w decydujący sposób określa relacje zachodzące między tworzącymi go państwami. Przebudowa tych relacji wymaga innych narzędzi niż prowadzenie polityki wewnątrz państwa, ponieważ sfery te kierują się różną logiką. O ile polityka wewnętrzna opiera się na władzy centralnej i stosunkach subordynacji, o tyle sfera międzynarodowa odzwierciedla wielość ośrodków wpływu, wykorzystuje relacje koordynacji, nakazuje uzgadnianie. Dzięki pracy Waltza "realistyczne" spojrzenie na świat stało się znacznie bardziej elastyczne, zdolne adaptować się do zachodzących przemian. Wyprowadzony z historii nakaz, by państwa polegały przede wszystkim na własnej sile. ani nie stoi w sprzeczności z politykatworzenia sojuszy, ani nie uniemożliwia integracji międzynarodowej. Przeciwnie, współczesne procesy integracji, zwłaszcza w Europie, potwierdzają logikę międzynarodowej polityki, przenosząc rywalizację na wyższy poziom organizacji życia międzynarodowego. Także zjawiska kryzysu gospodarczego, które ujawniły się w wielu krajach w 2008 roku, i ukute wówczas hasło the state is back "państwo wróciło", dają się wyjaśnić przy wykorzystaniu spostrzeżeń autora.

Wstęp * 1. Prawa i teorie * 2. Teorie redukcjonistyczne * 3. Podejścia i teorie systemowe * 4. Teorie redukcjonistyczne a teorie systemowe * 5. Struktury polityczne * 6. Porządek anarchiczny a równowaga sił * 7. Przyczyny strukturalne a skutki ekonomiczne * 8. Przyczyny strukturalne a skutki militarne * 9. Zarządzanie stosunkami międzynarodowymi * Aneks * Bibliografia * Indeks nazwisk