"Nowe idee w psychologii" to praca zbiorowa pod redakcją nestora polskiej psychologii, prof. Józefa Kozieleckiego, obejmująca teksty napisane przez czołowych polskich psychologów, takich jak Jan Strelau, Dariusz Doliński, Maria Jarymowicz, Mirosław Kofta, Alina Kolańczyk, Wiesław Łukaszewski, Tomasz Maruszewski, Edward Nęcka, Czesław Nosal, Andrzej Nowak, Piotr Oleś, Tadeusz Tyszka oraz Bogdan Wojciszke. Teksty poszczególnych autorów dotyczą dziedzin, którymi się zajmują - od psychologii społecznej, przez transgresjonizm, na psychologii osobowości skończywszy. Prezentowane teksty charakteryzują się niezwykle wysokim poziomem merytorycznym. Teksty, składające się na zawartość tej książki, zostały napisane przez kilkunastu psychologów, będących samodzielnymi, dojrzałymi badaczami o ogromnym dorobku naukowym, który potwierdza ich znaczący wkład w rozwój psychologii ogólnej, poznawczej, osobowości lub społecznej. Większość z nich stworzyła własne "szkoły", skupiając wokół siebie grono współpracowników i uczniów, z którymi wspólnie formułują nowe problemy badawcze i współpracują przy ich rozwiązywaniu. Każdy z autorów, uprawiając wyraźnie określoną dziedzinę badań psychologicznych, specyficzną dla ich indywidualnych zainteresowań, w sposób wyraźny czerpie inspiracje swoich twórczych pomysłów z bogatego dorobku zarówno psychologii jak i innych nauk.

CZĘŚĆ I. POZNANIE I EMOCJE * l. Inteligencja jest procesem * (Edward Nęcka) * 1.1. Wprowadzenie * 1.2. Paradoksy inteligencji * 1.3. Zasoby poznawcze * 1.4. Strategie mobilizacji zasobów * 1.5. Podsumowanie * Literatura * 2. Trójczynnikowy model intuicji twórczej - niejawna samokontrola, uwaga ekstensywna i przewartościowanie znaczeń * (Alina Kolańczyk) * 2.1. Wprowadzenie * 2.1.1. Czym jest intuicja twórcza? * 2.1.2. Zadania "wglądowe" i twórczość * 2.2. Warunki poprzedzające intuicję twórczą * 2.2.1. Wiedza i zainteresowanie * 2.2.2. Nastawienie na spełnienie * 2.3. Umysł gotowy do wglądu * 2.3.1. Metamotywacja parateliczna * 2.3.2. Uwaga ekstensywna * 2.3.2.1. Zakres i głębokość przetwarzania - rola uwagi wykonawczej i orientacyjnej * 2.3.2.2. Holistyczność ujmowania sytuacji i reprezentacje obrazowe * 2.3.3. Znaczenie inkubacji w intuicji twórczej * 2.3.4. Wyjątkowe determinanty uwagi ekstensywnej i wglądów twórczych * 2.4. Przewartościowanie i wgląd * 2.5. Trójczynnikowa koncepcja intuicji twórczej na tle innych wyjaśnień * Literatura * 3. Kody reprezentacji, aleksytymia i kontrola emocjonalna * (Tomasz Maruszewski) * 3.1. Kody reprezentacji emocji jako próba wyjaśnienia aleksytymii * 3.2. Komunikacja między kodami reprezentacji emocji * 3.3. Pamięć operacyjna i wzbudzanie emocji * 3.4. Proces regulacji emocji i jego konsekwencje * 3.5. Blednięcie afektywne a regulacja emocji * 3.6. Podsumowanie * Literatura * 4. Emocje moralne w podejmowaniu decyzji ekonomicznych * (Tadeusz Tyszka) * 4.1. Wprowadzenie * 4.2. Z czego wywodzą się oceny moralne: "z rozumu" czy "z uczuć"? * 4.3. Konsekwencjonalizm czy deontologizm? * 4.4. Jak podejmowane są decyzje zawierające aspekty moralne? * 4.5. Zniekształcanie ocen przy decyzjach zawierających aspekty moralne * 4.6. Podsumowanie * Literatura * 5. Umysł rozbity i integrowany - w poszukiwaniu holonu * (Czesław S. Nosal) * 5.1. Wprowadzenie * 5.2. Ogólna architektura umysłu - od metafory komputerowej do teorii modułów * 5.2.1. Problemy z komputalnością * 5.2.2. Niejednorodność pamięci roboczej * 5.2.3. Moduły umysłu i zasady działania procesora centralnego * 5.3. Powstawanie pól mentalnych, zasada organizacji spektralnej * 5.4. Podsumowanie * Literatura * CZĘŚĆ II. OSOBOWOŚĆ JEDNOSTKI * 6. Regulacyjna Teoria Osobowości Janusza Reykowskiego a poznawcza * psychologia osobowości (Mirosław Kofta) * 6.1. Wprowadzenie * 6.2. Założenia Regulacyjnej Teorii Osobowości - próba rekonstrukcji * 6.3. W jaki sposób Regulacyjna Teoria Osobowości wyjaśnia zachowanie prospołeczne? * 6.4. Ogólna charakterystyka poznawczej psychologii osobowości lat dziewięćdziesiątych * 6.5. Poznawcza psychologia osobowości - próba rekonstrukcji głównych założeń * 6.5.1. Konstruowanie poznawcze - podstawowa funkcja osobowości * 6.5.2. Natura i znaczenie wiedzy osobistej * 6.5.3. Natura samowiedzy * 6.5.4. Koherencja zachowania - globalna czy lokalna? * 6.5.5. Istota integracji epizodycznej * 6.5.6. Rola Ja w integracji zachowania * 6.5.7. Mikroanaliza integracji - rola orientacji na działanie * 6.6. Osobowość a integracja zachowania - krótkie podsumowanie * 6.7. RTO a poznawcze ujęcie osobowości lat dziewięćdziesiątych * Literatura * 7. Relacyjna teoria osobowości - reaktywacja czy galwanizacja zwłok? * (Wiesław Łukaszewski) * 7.1. Wprowadzenie * 7.2. Podstawowe pojęcie * 7.3. Postulaty i założenia * 7.4. Kodowanie doświadczenia w pamięci trwałej * 7.5. Zróżnicowanie treści doświadczenia * 7.6. Problem wielokrotności reprezentacji * 7.7. Porównania jako podstawowy mechanizm regulacyjny * 7.8. Afektywne skutki rozbieżności w obrębie systemu danych * 7.9. Motywacyjne konsekwencje przetwarzania informacji * 7.10. Problem standardów regulacyjnych * 7.11. Ukierunkowania osobowości * 7.12. Osobowość a zachowanie * 7.13. Podsumowanie * Literatura * 8. Racje serca i racje rozumu - w poszukiwaniu sensu idei powszechnie znanej * (Maria Jarymowicz) * 8.1. Wprowadzenie * 8.2. O niedostatkach potocznego rozróżnienia "serce i rozum" * 8.3 Jakie nowe pytania o "serce" i "rozum" warto zadać? * 8.4. O "racjach serca" i o tym, co prowadzi do ich dominacji * 8.5. Co wynika z naszych badań nad wpływem utajonych "racji serca" na oceny i sądy? * 8.6. O genezie "racji rozumu" i o ich wpływie na procesy automatyczne * 8.7. O badaniach nad powiązaniami "racji rozumu" z reagowaniem automatycznym * 8.8. W poszukiwaniu przesłanek harmonii "racji serca" i "racji rozumu" * 8.9. Summa summarum - stara idea, nowe zadania * Literatura * 9. Dialogowość wewnętrzna jako właściwość człowieka * (Piotr K Oleś) * 9.1. Wprowadzenie * 9.2. Narracja - polifonia podmiotu - dialogowość Ja * 9.3. W poszukiwaniu źródeł dialogów wewnętrznych - rozbieżności w systemie Ja * 9.4. Polifonia Ja w aspekcie filozofii dialogu * 9.5. Dialogowa formuła autorefleksji * 9.6. Dialogowość Ja - konsekwencje dla tożsamości * 9.7. Czy i jakie są ograniczenia wewnętrznej polifonii? * 9.8. Jakie zagrożenia niesie polifonia demokratycznego Ja? * 9.9. Zastosowanie w psychoterapii * 9.10. Podsumowanie * Literatura * CZĘŚĆ III. CZŁOWIEK WŚRÓD LUDZI I INSTYTUCJI * 10. Uwikłanie w dialog jako metatechnika wpływu społecznego * (Dariusz Doliński) * 10.1. Wprowadzenie * 10.2. Badania Daniela Howarda * 10.3. Monolog i dialog - dwa różne tryby komunikacji, dwie różne konsekwencje dla wpływu społecznego * 10.4. Uwikłanie w dialog jako technika wpływu społecznego - badania empiryczne * 10.5. Rola dialogu w klasycznych technikach wpływu społecznego * 10.6. Rola uwikłania w dialog w innych technikach wpływu społecznego- przykład techniki "liczy się każdy grosz" * 10.7. Podsumowanie * Literatura * 11. Sprawczość i wspólnotowość jako podstawowe wymiary spostrzegania świata społecznego (Bogdan Wojciszke) * 11.1. Wprowadzenie * 11.2. Wielość interpretacji * 11.3. Fundamentalne wymiary sprawczości i wspólnotowości * 11.4. Kiedy ważna jest sprawczość, a kiedy wspólnotowość * 11.5. Podsumowanie * Literatura * 12. Uprzedzenia wobec obcych - od antypatii do dehumanizacji * (Mirosław Kofta) * 12.1. Wprowadzenie * 12.2. Swoi i obcy a tożsamość społeczna * 12.3. Zjawisko dehumanizowania "obcych" - hipoteza esencjalistyczna * 12.4. Kategoryzacja społeczna a procesy infrahumanizacji * 12.5. Autoschematy emocjonalne a procesy infrahumanizacji * 12.6. Bliskość psychologiczna a procesy infrahumanizacji * 12.7. Podsumowanie * Literatura * 13. "Bąble" modelem przemian społecznych (Andrzej Nowak, Maciej Lewenstein, * Jacek Szamrej) * Literatura * CZĘŚĆ IV. GENERALIA PSYCHOLOGICZNE * 14. Status cech temperamentu w psychologii osobowości - od Hipokratesa do współczesności * (Jan Strelau) * 14.1. Wprowadzenie * 14.2. Temperament a inne charakterystyki osobowości - podobieństwa i różnice * 14.3. Cecha jako nieodzowny element struktury temperamentu * 14.4. Ontologiczny status cechy * 14.5. Podsumowanie * Literatura * 15. Psychotransgresjonizm - zarys nowego paradygmatu * (Józef Kozielecki) * 15.1. Wprowadzenie * 15.2. Ekspansywność natury ludzkiej. Myśli Stefana Szumana * 15.3. Charakterystyka paradygmatu * 15.4. Proces transgresyjny. Rola heurystyk * 15.5. Dynamika procesu transgresyjnego. Przesunięcie motywacji * 15.6. Warunki socjokulturowe. Paradoks Sołżenicyna * 15.7. Możliwości zastosowania * 15.8. Analiza porównawcza

"Gordon B. Moskowitz jest jednym z najwybitniejszych i cenionych badaczy poznania społecznego. Niniejsza książka zaś jest najświeższym opracowaniem problematyki poznania w literaturze światowej. [.] To rozległe, precyzyjne i bardzo kompetentne omówienie jest napisane językiem bardzo przejrzystym i żywym, często odwołującym się do różnych przykładów z życia. Podręcznik ten posiada przy tym wybitne walory dydaktyczne".Z recenzji prof. Bogdana Wojciszke"Nurt poznania społecznego po początkowym okresie rozproszenia wysiłków badawczych wszedł w fazę dojrzałą. Książka Moskowitza jest dobrym obrazem owej dojrzałości. Jej centralnym przedmiotem jest proces nabywania, przechowywania i wykorzystywania wiedzy społecznej. [.] Autor pozwala na poznanie nowych trendów w zakresie omawianej dziedziny, a co więcej - rzuca na nią nowe spojrzenie".Z recenzji prof. Tomasza Maruszewskiego