W ręce czytelników oddajemy niezwykle ciekawą monografię autorstwa wybitnego logopedy prof. Zbigniewa Tarkowskiego. Jest to pierwsza publikacja na polskim rynku, w której psychogenne zaburzenia mowy zostały kompleksowo omówione i porównane w wymiarze teoretycznym, diagnostycznym i terapeutycznym. Książka przedstawia kilka nowatorskich koncepcji oraz opisuje autorskie metody diagnozy i terapii użyteczne w praktyce. Porusza również drażliwe, bardzo ważne zagadnienia takie jak problem nieudanych terapii. W monografii przedstawiono istotę psychogennych zaburzeń mowy, wyjaśniono naturę psychogennego jąkania, mutyzmu, giełkotu, afonii oraz opóźnionego rozwoju mowy. Omówiono zagadnienia związane z procesem diagnozowania psychogennych zaburzeń mowy w ujęciu międzynarodowych klasyfikacji DSM-5, ICD-11 oraz w podejściu systemowym. Autor przedstawił również różne strategie terapii, w tym metody autorskie takie jak psychoedukacja filmowa czy filmoterapia. Publikacja jest adresowana do psychologów, logopedów, lekarzy (psychiatrów, neurologów, pediatrów) i terapeutów. [opis wydawcy].

Spis treści Wprowadzenie XV Część I ISTOTA PSYCHOGENNYCH ZABURZEŃ MOWY 1. Jąkanie psychogenne 3 1.1. Studia przypadków 3 Uczennica 3 Student 6 Studentka 9 1.2. Istota jąkania psychogennego 11 1.3. Samoocena 12 1.3.1. Samoocena i ocena jąkania 14 1.4. Samoakceptacja 15 1.5. Zaburzenia psychiczne 16 1.6. Komunikacja 17 1.7. Wstyd, poczucie winy, piętno 18 1.8. Jąkanie psychogenne a jąkanie organiczne 22 1.9. Motywacja 25 1.10. Psychospołeczne skutki jąkania 26 Piśmiennictwo 27 2. Mutyzm psychogenny 29 2.1. Studia przypadków 29 Milczący chłopiec 29 Milcząca dziewczynka 35 Małomówne dziecko 41 Milcząca pacjentka 45 2.2. Istota mutyzmu 48 2.3. Rodzaje mutyzmu selektywnego 53 2.3.1. Mutyzm selektywny lękowy (MSL) 54 2.3.2. Mutyzm selektywny sytuacyjny (MSS) 57 2.3.3. Mutyzm selektywny traumatyczny (MST) 58 2.3.4. Mutyzm selektywny opozycyjny (MSO) 59 2.4. Mutyzm selektywny a inne zaburzenia 59 2.5. Rokowanie 60 Piśmiennictwo 62 3. Giełkot psychogenny 65 3.1. Giełkot nierozpoznany 65 3.2. Istota giełkotu i jego rodzaje 67 3.3. Psychologiczne czynniki giełkotu 69 3.3.1. Zaburzenia myślenia 70 3.3.2. Zaburzenia uwagi 72 3.3.3. Impulsywność 72 3.3.4. Świadomość językowa 73 3.3.5. Negatywne emocje 73 3.4. Mowa bezładna 73 Piśmiennictwo 74 4. Afonia psychogenna 76 4.1. Studia przypadków 76 Dora 76 Kobieta z bezgłosem 77 4.2. Głos a emocje 79 4.3. Istota afonii i dysfonii 80 4.4. Etiologia 81 4.5. Wyniki badań 82 Piśmiennictwo 84 5. Psychogenny opóźniony rozwój mowy 85 5.1. Studium przypadku 85 Krnąbrny chłopiec 85 5.2. Opóźniony rozwój mowy 88 5.2.1. Rozwój emocjonalny dzieci z opóźnionym rozwojem mowy 88 5.2.2. Emocjonalne podłoże opóźnienia w rozwoju mowy 92 5.2.3. Przywiązanie a opóźnienie w rozwoju mowy 92 5.2.4. Choroba sieroca a opóźnienie w rozwoju mowy 98 5.2.5. Nieśmiałość a opóźnienie w rozwoju mowy 99 5.2.6. Matka a opóźnienie w rozwoju mowy 100 5.3. Rozpoznanie psychogennego opóźnionego rozwoju mowy (PORM) 104 Piśmiennictwo 105 Część II DIAGNOZA PSYCHOGENNYCH ZABURZEŃ MOWY 6. Psychogenne zaburzenia mowy w systemach klasyfikacyjnych 111 7. Psychogenne zaburzenia mowy w ujęciu systemowym 115 8. Porównanie psychogennych zaburzeń mowy 119 9. Model diagnozy psychogennych zaburzeń mowy 121 10. Metody diagnozy psychogennych zaburzeń mowy 123 10.1. Kwestionariusz Balbutologii (KB) 123 10.2. Analiza komunikacji 125 10.3. Wywiad/dialog motywujący 127 10.4. Eksperyment naturalny 129 10.5. Studium przypadku 131 Piśmiennictwo 132 Część III TERAPIA PSYCHOGENNYCH ZABURZEŃ MOWY 11. Terapia jąkania w ujęciu psychologii indywidualnej 137 11.1. Renesans 137 11.2. Założenia psychologii indywidualnej 138 11.3. Jąkanie w ujęciu psychologii indywidualnej 145 11.4. Diagnoza 147 11.4.1. Kwestionariusz dziecka jąkającego się 147 11.4.2. Kwestionariusz osoby dorosłej jąkającej się 148 11.5. Terapia 149 11.5.1. Etap zaręczynowy 150 11.5.2. Etap oszacowania 151 11.5.3. Etap wglądu 152 11.5.4. Etap reorientacji 153 11.5.5. Honorarium 155 11.6. Metody 156 11.6.1. Praca z rodziną 156 11.6.2. Puste krzesło 157 11.6.3. Porozmawiaj ze swoim jąkaniem 158 11.6.4. Konfrontacja opinii o jąkaniu 159 11.6.5. Interwencje paradoksalne 160 11.6.6. Zmiana stylu życia 161 11.6.7. Odchodzenie od etiologii 162 11.6.8. Skupienie się na teologii 162 11.6.9. Przezwyciężanie kompleksów 163 11.7. Podsumowanie 164 Piśmiennictwo 165 12. Terapia jąkania wczesnodziecięcego metodą autorską 166 12.1. Wprowadzenie 166 12.2. Teoretyczne i badawcze podstawy autorskiej metody terapii (AMT) 167 12.2.1. Niepłynność mówienia 167 12.2.2. Typy objawów niepłynności mówienia 168 12.2.3. Natężenie niepłynności mówienia 169 12.2.4. Lokalizacja niepłynności mówienia 169 12.2.5. Determinanty niepłynności mówienia 170 12.3. Wyniki badań własnych 174 12.4. Diagnoza różnicowa 178 12.5. Założenia i cele autorskiej metody terapii jąkania wczesnodziecięcego 181 12.6. Strategie autorskiej metody terapii jąkania wczesnodziecięcego 182 12.6.1. Konsultacja 182 12.6.2. Ograniczenie komunikacji słownej 184 12.6.3. Rozwijanie sprawności językowej 185 12.6.4. Interwencje 185 12.6.5. Terapia zabawą 187 12.6.6. Dotyk i relaksacja 187 12.6.7. Ziołolecznictwo 189 12.6.8. Efekt placebo 189 12.6.9. Akupresura 190 12.6.10. Praca z rodzicami 190 12.7. Profilaktyka 204 12.8. Podsumowanie 205 Piśmiennictwo 205 13. Terapia mutyzmu wybiórczego metodą autorską 208 13.1. Założenia i cele autorskiej metody terapii mutyzmu wybiórczego 208 13.2. Etapy terapii 209 13.2.1. Początkowy etap terapii 209 13.2.2. Środkowy etap terapii 216 13.2.3. Końcowy etap terapii 232 13.3. Efekty terapii 232 Piśmiennictwo 233 14. Terapia giełkotu metodą autorską 234 14.1. Etap I: rozpoznanie 234 14.2. Etap II: realizacja celów 236 14.2.1. Cel 1. Zwiększenie świadomości językowej 237 14.2.2. Cel 2. Regulacja tempa mówienia oraz poprawa jego płynności 238 14.2.3. Cel 3. Zwiększenie koncentracji uwagi słuchowej 238 14.2.4. Cel 4. Ograniczenie chaosu myślenia i jego uporządkowanie 239 14.2.5. Cel 5. Regulacja emocji 241 14.3. Etap III: sprawdzenie i realizacja osiągnięć 243 14.4. Podsumowanie 244 Piśmiennictwo 245 15. Nieudana terapia 246 15.1. Niepowodzenia w terapii 246 15.2. Pseudoterapia 247 15.3. Efektywność terapii 248 15.4. Przykłady nieudanej terapii 251 15.5. Nieudana terapia jąkania 252 15.6. Nieudana terapia mutyzmu 254 15.7. Podsumowanie 258 Piśmiennictwo 258 16. Psychoedukacja filmowa i filmoterapia 259 16.1. Film a edukacja i terapia 259 16.2. Metody psychoedukacji filmowej 261 16.3. Metody filmoterapii 262 16.4. Metoda autorska 263 16.4.1. Jak zostać królem (reż. T. Hooper, 2010) 263 16.4.2. Persona (reż. I. Bergman, 1966) 267 16.4.3. Fortepian (reż. J. Campion, 1993) 270 16.4.4. Silent Twins (reż. A. Smoczyńska, 2022) 272 16.5. Filmoterapia 277 16.5.1. Problem 278 16.5.2. Narzędzie: film Jak zostać królem 279 Piśmiennictwo 283 ANEKS: Autorskie metody diagnozy 285 1. Kwestionariusz Zaburzeń Płynności Mówienia (KZPM) 285 Część I: Niepłynność mowy 286 Część II: Fizjologia 287 Części III–V wypełnia się na podstawie wyników wywiadu i obserwacji, a części VI–IX – w nawiązaniu do treści podanych w podręczniku KZPM 287 2. Kwestionariusz Niepłynności Mówienia i Logofobii (KNML) 288 Część A: Niepłynność mówienia 288 Część B: Logofobia 289 Część C: Współruchy 289 3. Skala Reakcji na Niepłynność Mówienia (SRNM) 291 Podskala Reakcji Poznawczych 291 Podskala Reakcji Behawioralnych 292 Podskala Reakcji Emocjonalnych 292 Skala Reakcji na Niepłynność Mówienia 292 Normalizacja 293 Rzetelność 293 4. Skala Samooceny i Oceny Jąkania (SSOJ) 294 Podskala Czynników Biologicznych 295 Podskala Czynników Psychologicznych 295 Podskala Czynników Lingwistycznych 295 Podskala Czynników Społecznych 296 Skala Samooceny Jąkania 296 Skala Oceny Jąkania 296 Normalizacja 296 Rzetelność 297 5. Skala Motywacji do Terapii Jąkania (SMTJ) 298 Podskala Nieakceptacji Jąkania 298 Podskala Kosztów Terapii 298 Podskala Procesu Terapeutycznego 299 Podskala Wiary i Wsparcia 299 Skala Motywacji do Terapii Jąkania (całość) 299 Normalizacja 299 Rzetelność 300 6. Skala Komunikacji Interpersonalnej (SKI) 301 7. Skala Postaw wobec Jąkania (SPJ) 304 Skorowidz 311